Atak astmy u dziecka? Objawy, leki, pierwsza pomoc.

Astma, czyli nagły skurcz oskrzeli, może pojawić się u każdego, bez względu na wiek. Za jej powstanie odpowiadają zarówno czynniki zewnętrzne, jak i predyspozycje genetyczne. Szczególnie uciążliwy, ale i jednocześnie niebezpieczny, jest atak astmy u dziecka. Jak się na niego przygotować?

Jak rozpoznać atak astmy u dziecka?

Atak astmy u dziecka może pojawić się po kontakcie z alergenem lub na skutek zmiany temperatury otoczenia, stresu czy wysiłku fizycznego. Na zbliżający się atak wskazywać może zasygnalizowane przez dziecko uczucie ucisku i ciężkości na klatce piersiowej, połączone z łaskotaniem lub gnieceniem. Towarzyszyć temu może świszczący oddech, słyszalny podczas wydechu.

Atak zaczyna się zazwyczaj suchym kaszlem, przeradzającym się w duszności. W cięższych przypadkach atak astmy może doprowadzić do podwyższenia ciśnienia krwi i pulsu. Jego najbardziej charakterystycznym symptomem są jednak trudności w oddychaniu, które utrudniają mówienie. U dziecka może też wystąpić pocenie się, bladość skóry oraz sinienie warg i paznokci, świadczące o niedotlenieniu. 

Dodatkowo we wczesnym wykrywaniu zaostrzeń astmy u dziecka mogą pomóc takie urządzenia jak pikflometr służący do pomiaru szczytowego przepływu wydechowego czy domowy stetoskop wykrywający takie zmiany osłuchowe jak świsty czy furczenia. Obydwa typy urządzeń mogą pomóc wykryć zaostrzenie w przebiegu astmy nawet do 2-3 dni wcześniej przed wystąpieniem objawów u dziecka.

Ile trwa atak astmy u dziecka?

Zarówno nasilenie ataku, jak i czas jego trwania, każdorazowo mogą przebiegać inaczej. Równie nieprzewidywalna jest częstotliwość ataków. Najczęściej trwają one od kilku do kilkudziesięciu minut. Zdarzają się jednak dłuższe ataki astmy, trwające nawet kilka godzin. Jeśli atak astmy u dziecka utrzymuje się dobę, mamy do czynienia z silnym zaostrzeniem astmy, mogącym zagrozić życiu. W rzeczywistości za stan ten można już uważać atak trwający dłużej niż godzinę, który nie mija, pomimo podania dziecku leków. W każdym z tych przypadków, należy sięgnąć po pomoc lekarską.

Pierwsza pomoc przy ataku astmy u dziecka

Atak astmy oskrzelowej jest stresujący dla dziecka i rodziców. Niestety, stres zwiększa zapotrzebowanie na tlen, co nasila atak. W pierwszej kolejności należy więc uspokoić dziecko i usytuować je w wygodnej pozycji, najlepiej siedzącej. Konieczne jest także poluzowanie ubrania i zapewnienie dostępu do świeżego powietrza.

Kolejnym krokiem jest pomoc dziecku w zaaplikowaniu leków, które może nie być w stanie zrobić tego samodzielnie. Prawidłową reakcją na leki powinno być ustąpienie dolegliwości w przeciągu 15 minut. Jeśli posiadamy domowy stetoskop możemy skontrolować czy ustąpiły świsty i/lub furczenia nad płucami. Jeśli jest to pierwszy atak u dziecka, należy wezwać pogotowie i absolutnie nie podawać jakichkolwiek medykamentów na własną rękę. Podobnie należy postąpić, jeśli lek przepisany przez lekarza nie przerywa ataku astmy.

Atak astmy w nocy

Niestety ataki astmy mogą zaskoczyć dziecko także w nocy, podczas snu. Wpływać na to mogą hormony (aktywność niektórych zwiększa się w czasie snu), unoszące się w powietrzu alergeny, brak napływu świeżego powietrza do sypialni czy wysiłek w ciągu dnia. Starsze dziecko powinno mieć więc pod ręką inhalator; młodsze – znajdować się czujnym okiem rodziców. Ich rolą jest także zadbanie o zminimalizowanie ryzyka wystąpienia ataku. Co więc mogą zrobić rodzice?

• nawilżać powietrze w sypialni dziecka,
• eliminować alergeny,
• wyeliminować przed snem stres i wysiłek fizyczny, 
• regularnie podawać leki, leczące przewlekły stan zapalny oskrzeli.

Atak astmy bez inhalatora – jak sobie poradzić?

Może zdarzyć się, że atak wystąpi akurat wtedy, kiedy rodzic nie ma pod ręką inhalatora i przebywa z dzieckiem z dala od domu czy apteki. Najbezpieczniej jest wtedy wezwać pogotowie, zwłaszcza jeśli atak astmy jest silny i nie ustąpi bez podania farmaceutyków. Im dłużej będziemy z tym zwlekać, tym duszności u dziecka staną się trudniejsze do opanowania. Skutkiem tego mogą być powikłania, wymagające hospitalizacji.

Atak astmy a brak leków – co robić?

Każdy rodzic powinien posiadać zapas leków doraźnych, przerywających atak astmy u dziecka. Jeśli jednak z jakiegoś powodu ich nie ma lub skończyły się, należy ocenić stopień nasilenia ataku. Jeżeli jest to lekki „atak kaszlowy”, który sam mija, możemy szybko udać się do pobliskiej apteki. W przypadku ciężkiego ataku – należy wezwać pogotowie lub poprosić kogoś o pomoc w dotarciu do szpitala. W tym czasie należy spróbować uspokoić dziecko, aby ograniczyć nasilenie ataku.