Domowy stetoskop - pomoc w monitorowaniu i kontroli astmy

Domowy stetoskop to najnowsze bardzo kompleksowe rozwiązanie w opiece nad pacjentami z astmą, które może być stosowane już u najmłodszych dzieci. Z jego pomocą w obiektywny sposób można zmierzyć, czy w oskrzelach pojawiły się nieprawidłowe dźwięki, w tym świsty i furczenia charakterystyczne np. podczas skurczu oskrzeli i w nadchodzącym zaostrzeniu astmy. Co więcej, dzięki ich rozpoznaniu jesteśmy w stanie przewidzieć nadchodzące zaostrzenie nawet o kilka dni wcześniej!

Urządzenie mieści się w dłoni, po jednej stronie ma membranę, którą przykłada się do ciała, a po drugiej ekran, na którym wyświetlane są komunikaty. Dźwięki przesyłane są bezprzewodowo na aplikację. W trakcie badania można dodatkowo słuchać nagrywanych dźwięków podłączając zwykłe słuchawki do gniazda w stetoskopie, które służy również do jego ładowania. Integralnym elementem urządzenia jest dedykowana aplikacja na smartfony.

Technika pomiaru domowym stetoskopem

Przed przystąpieniem do badania należy zapewnić ciszę w najbliższym otoczeniu: zamknąć okno, wyłączyć telewizor i radio, poprosić pozostałych domowników o chwilowe zachowanie milczenia. Samo osłuchiwanie przeprowadzamy w podobny sposób jak lekarz w gabinecie, przykładając membranę do skóry klatki piersiowej w odpowiednich miejscach, które wyświetlają się w aplikacji oraz na domowym stetoskopie.

Pomiar możemy przeprowadzić w jednym z dwóch trybów:

• badanie jednopunktowe w celu szybkiej kontroli zmian osłuchowych,
• badanie pełne płuc, aby przeprowadzić pełen proces diagnostyczny zmian osłuchowych występujących nad całymi płucami.

Przystępując do badania powinniśmy przyłożyć stetoskop we wskazanym na wyświetlaczu punkcie i trzymać go nieruchomo lekko dociskając do ciała. W trakcie pomiaru należy oddychać, głęboko w naturalnym dla siebie tempie, najlepiej przez usta (dobrze, aby w trakcie nagrania każdego z punktów zawarte były min. 4 pełne oddechy). Po zakończeniu rejestracji dźwięku w jednym punkcie jesteśmy proszeni o zmianę położenia urządzenia i przyłożenie go do kolejnego punktu. Badanie kończy się w momencie zapisania dźwięków ze wszystkich wymaganych punktów. Taka słuchawka uzbrojona w membranę, odpowiednio czuły sensor i stojące za nią algorytmy sztucznej inteligencji, jest w stanie dokonać automatycznej analizy dźwięków osłuchowych nagranych podczas badania.

Po badaniu urządzenie dokonuje oceny jakości nagranych dźwięków. Pojawienie się czerwonej ikony będzie informacją dla badanego o hałasie w otoczeniu, poruszaniu urządzeniem w trakcie pomiaru lub zbyt małej liczbie cykli oddechowych w nagraniu. W takiej sytuacji powinniśmy powtórzyć badanie.

Wynik badania

Po zakończeniu osłuchiwania w aplikacji wyświetli się informacja o tym, czy zarejestrowano jakieś nieprawidłowe dźwięki. Jeśli tak, możemy rozwinąć szczegółowy raport z badania i zapoznać się z lokalizacją oraz charakterem zmian osłuchowych. StethoMe jest w stanie rozróżnić świsty, furczenia, rzężenia drobnobańkowe i rzężenia grubo bańkowe.

Przykładowo: w zaostrzeniach astmy najczęstszymi zmianami osłuchowymi będą świsty i niekiedy furczenia. Są one alarmujące i nie powinny zostać zignorowane nawet, jeśli pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości. Pojedyncze, ciche świsty mogą występować u osób chorujących na astmę nawet na 2-3 dni przed pojawieniem się dolegliwości związanych z zaostrzeniem. Takie świsty mogą nie być słyszalne bezpośrednio przez pacjentów, ani przez ich bliskich, a osoby bez wiedzy medycznej i doświadczenia klinicznego mogą nie być w stanie ich usłyszeć za pomocą zwykłego stetoskopu dostępnego w aptece.  

Co badamy z użyciem inteligentnego stetoskopu?

Domowy stetoskop pozwala zmierzyć również inne ważne parametry, które warto mieć na uwadze w przypadku astmy:

• częstotliwość oddechu,
• stosunek wdechu do wydechu,
• tętno.

Monitorowanie powyższych parametrów pozwala na skuteczne wykrywanie zaostrzeń astmy i bardzo precyzyjną kontrolę nad przebiegiem choroby. Pomiar powyższych zmiennych dokonuje się automatycznie w trakcie osłuchiwania pacjenta i nie wymaga dodatkowych działań ze strony użytkownika. Po wszystkim wynik jest zapisywany i wyświetlany w aplikacji w smartfonie.

Częstotliwość oddechu

U dorosłej, zdrowej osoby częstotliwość oddechów w spoczynku powinna wynosić ≤ 25/min. U dzieci natomiast wartości prawidłowe prezentują się w poniższy sposób:

• 35-55/min w wieku 0-3 miesiąca
• 30-45/min w wieku 3-6 miesięcy
• 25-40/min w wieku 6-12 miesięcy
• 20-30/min w wieku 1-3 lata
• 20-25/min w wieku 3-6 lat
• 14-22/min w wieku 6-12 lat
• 12-18/min w wieku 12-18 lat

Zbyt wysoka częstotliwość oddechów może świadczyć o nieefektywnej wymianie gazowej i duszności odczuwanej przez pacjenta, wskutek między innymi zwężenia dróg oddechowych.

Stosunek wdechu do wydechu

W spoczynku stosunek czasu trwania wdechu do czasu wydechu u zdrowej osoby wynosi od 1/1.1 do 1/1.5. W przebiegu zaostrzenia astmy faza wydechu ulega znacznemu wydłużeniu i dysproporcja powyżej opisanego stosunku znacznie się powiększa. Wynika to z ograniczenia przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe.

Częstotliwość rytmu serca

Tętno zdrowej, dorosłej osoby powinno mieścić się w granicach przedziału 50-100 uderzeń serca na minutę. W przypadku zdrowych dzieci wartości te prezentują się następująco:

• 100-150/min w wieku 0-3 miesiąca
• 90-120/min w wieku 3-6 miesięcy
• 80-120/min w wieku 6-12 miesięcy
• 70-110/min w wieku 1-3 lata
• 65-110/min w wieku 3-6 lat
• 60-95/min w wieku 6-12 lat
• 55-85/min w wieku 12-18 lat

Przyspieszenie częstotliwości rytmu serca pojawia się nie tylko przy niedotlenieniu organizmu, ale również wskutek stresu odczuwanego przez osobę chorującą na astmę w sytuacji wystąpienia objawów towarzyszących zaostrzeniu choroby. W przypadku niedotlenienia serce przyspiesza swoją pracę starając się w krótszym czasie przetoczyć przez płuca większą ilość krwi w celu skuteczniejszej wymiany gazowej.
Należy również pamiętać, że niektóre leki stosowane w leczeniu astmy, szczególnie beta-mimetyki, czyli leki z grupy rozszerzających oskrzela, mogą powodować przyspieszenie tętna. Zwiększenie częstotliwości rytmu serca zawsze warto skonsultować z lekarzem.

Korzyści z “trzymania ręki na pulsie”

Monitorowanie powyższych parametrów pozwala na skuteczne wykrywanie zaostrzeń astmy i precyzyjną kontrolę nad przebiegiem choroby. Na wczesnym etapie zaostrzenia mogą pojawiać się nieprawidłowości dotyczące tylko niektórych z parametrów, dlatego warto przy każdym pomiarze zwrócić uwagę na wszystkie i porównać wyniki z tymi, które zarejestrowaliśmy u zdrowego dziecka, jeszcze przed pojawieniem się objawów choroby. Jest to kluczowe dla ustalenia indywidualnego planu leczenia astmy we współpracy z lekarzem i postępowania według planu w razie zaostrzeń.

Przykładowy plan leczenia astmy dostępny jest poniżej. (tabelka z poradnika)

Historia przeprowadzonych badań

Na przebieg astmy w czasie warto patrzeć z szerszej perspektywy. Po opanowaniu zaostrzenia i ustaleniu odpowiednich dawek leków bezcenną informacją dla lekarza jest liczba i charakter występujących zaostrzeń oraz to jakie dolegliwości im towarzyszyły. Dlatego tak ważna jest możliwość prześledzenia historii przeprowadzonych badań i porównanie wyników analizy nagranych dźwięków, jak i parametrów życiowych. W aplikacji użytkownik może zapisywać odczuwane przez siebie symptomy oraz zyskuje łatwy dostęp do całej historii przeprowadzonych pomiarów.

Weryfikacja skuteczności działania podanych leków

System umożliwia również zapisywanie podawanych leków i ich dawek, co umożliwia przeanalizowanie ich skuteczności poprzez zaobserwowanie ustąpienia patologicznych zmian osłuchowych w kolejnych pomiarach. Użytkownik może także przesyłać badania osłuchowe do swojego lekarza za pomocą smsa lub wiadomości e-mail. Dzięki temu w przypadku podejrzenia zaostrzenia astmy lekarz ma możliwość w szybki sposób zapoznać się z niepokojącymi pacjenta zmianami osłuchowymi i podjąć decyzje odnośnie modyfikacji sposobu leczenia, jeśli zaistnieje taka potrzeba.

Różnicowanie ataku astmy z infekcją dróg oddechowych

W ramach kontroli można wykonać szybkie badanie płuc w jednym punkcie lub pełne w wielu miejscach na klatce piersiowej, pozwalające na wykrycie innych dźwięków, które mogą pojawiać się np. w zapaleniu płuc. Pozwala to na szybkie zweryfikowanie, czy pojawiły się zmiany osłuchowe występujące przy zaostrzeniu astmy, czy tym razem nagrane dźwięki sugerują jednak infekcyjną przyczynę słyszanych nieprawidłowości. Brak zmian osłuchowych nie gwarantuje jednak braku choroby. Każde niepokojące rodzica dolegliwości występujące u dziecka powinny zostać skonsultowane z lekarzem.

Domowy stetoskop na straży zaostrzeń astmy

Najnowsze rozwiązania technologiczne, takie jak domowy stetoskop, umożliwiają obecnie pacjentowi lepszą kontrolę nad przebiegiem choroby. Wykonując codzienne badanie osłuchowe i monitorując podstawowe parametry życiowe zyskujemy wiedzę niezbędną do wczesnego wykrywania zaostrzeń i odpowiedniego dostosowania dawek przyjmowanych leków, zgodnie z indywidualnym planem leczenia astmy. Dzięki temu rośnie świadomość choroby i zmienności towarzyszących jej objawów oraz zmniejsza się niepokój wśród pacjentów związany z obecnością astmy w ich życiu.