Alergolog, pulmonolog, pediatra – kto jest lekarzem od astmy u dzieci?

Zmagając się z problemem, jakim jest astma czy inne nieprzyjemne choroby  układu oddechowego u naszych dzieci, możemy napotkać pewne kłopoty już na wstępie. Pediatra, alergolog dziecięcy i pulmonolog dziecięcy – wszyscy ci specjaliści mają za zadanie diagnozować i rozwiązywać problemy z oddychaniem u naszych pociech. Do kogo więc mamy się udać, jeśli naszym celem jest właściwa diagnoza i leczenie astmy? Jaki lekarz leczy astmę?

Czym zajmuje się alergolog dziecięcy?

Alergolog to lekarz, którego obiektem zainteresowań zawodowych jest zjawisko alergii oraz wywołujące je alergeny. Roztocza, grzyby czy pleśń są obecne w powietrzu, którym oddychamy, i mogą one odpowiadać za niewłaściwą reakcję immunologiczną niektórych osób, niezależnie czy dorosłych, czy dzieci. Efektem reakcji uczuleniowej naszego organizmu są pojawiające się nieprzyjemności u pacjenta, takie jak rozmaite podrażnienia, rumienie, wysypki skórne czy duszność. Zadaniem alergologa jest rozpoznanie, jakie czynniki wywołują wszystkie te dolegliwości, czyli mówiąc najprościej – na co jesteśmy uczuleni my lub nasze dzieci. Niestety lista substancji, które mogą wywoływać nadmierne immunologiczne poruszenie organizmu jest całkiem długa. Najpopularniejsze alergeny to:

• alergeny pokarmowe – są to związki organiczne występujące w różnego rodzaju pożywieniu, niezależnie czy roślinnego, czy zwierzęcego, 
• alergeny wziewne –czyli pyłki roślin, roztocza, zarodniki grzybów i pleśni. Wszystko to występuje w powietrzu i jeśli je wdychamy, narażamy się na wystąpienie reakcji uczuleniowej,
• leki –reakcje alergiczną są w stanie wywołać także pewne leki. Najczęściej są to leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, antybiotyki oraz lekarstwa używane do znieczuleń,
• alergeny kontaktowe –są to wszystkie substancje, z których wykonane są przedmioty codziennego użytku. U niektórych reakcję uczuleniową są w stanie wywołać tworzywa sztuczne czy metale [1].

Jak widać, alergolodzy zajmują się całkiem sporym zakresem zagadnień, jednak czy alergolog dziecięcy to lekarz od astmy u dzieci? Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy. Jeśli napady astmy u dziecka wiążą się z występowaniem reakcji alergicznej, to doświadczony alergolog po wykonaniu specjalistycznego wywiadu będzie w stanie to stwierdzić i zaproponować właściwe metody leczenia. Jeśli jednak astma u naszej pociechy ma inną przyczynę niż podłoże uczuleniowe, lepiej jest skierować się do innego lekarza. Może być nim choćby pulmonolog.

Kim jest pulmonolog dziecięcy?

Pulmonologia, czasami określana też jako pneumonologia, to gałąź medycyny zajmująca się leczeniem chorób układu oddechowego. Jeśli objawy, jakie towarzyszą naszym schorzeniom wiążą się w jakikolwiek sposób z trudnościami w oddychaniu i innymi nieprawidłowościami, jeśli chodzi o układ oddechowy, możemy udać się właśnie do pulmonologa. Świszczący oddech, uczucie ucisku przy oddychaniu, trudności ze złapaniem powietrza – to wszystko kwestie, z którymi może pomóc nam się uporać pulmonolog.

Podczas wizyty u pulmonologa podstawą dobrego rozeznania w sytuacji pacjenta jest wywiad i badania spirometryczne. Spirometria to zasadniczo podstawowe badanie, jakie może przeprowadzić pneumonolog, jednakże nie oznacza to, że jest nieprecyzyjne lub nieskuteczne – wręcz przeciwnie. Badania spirometryczne pomogą nam odpowiedzieć na pytanie, czy nasze płuca działają w pełni prawidłowo, czy powietrze, które do nich trafia, ma właściwe warunki do swobodnego przepływu oraz jaka jest ich pojemność. Analiza tych wszystkich parametrów, które wykaże spirometria, jest następnie podstawą do diagnozy takich jednostek chorobowych jak obturacyjna choroba płuc, zapalenie oskrzeli, gruźlica, pylica płuc czy astma oskrzelowa [2]. Jak widać, lekarz od astmy u dzieci to także pulmonolog.

Astma – do jakiego lekarza iść?

W celu odpowiedzenia na pytanie, jaki lekarz leczy astmę, konieczne jest zrozumienie, czym tak naprawdę jest ta choroba i jakie czynniki ją wywołują. Astma to choroba zapalna układu oddechowego, atakująca głównie oskrzela – na skutek kontaktu z czynnikiem drażniącym następuje skurcz mięśni gładkich oskrzeli, co z kolei prowadzi do zwężenia się kanałów, przez które przechodzi powietrze. Właśnie z tej przyczyny przy astmie występują duszności i problemy z oddychaniem – powietrze ma znacznie utrudniony przepływ. Niestety astma to choroba przewlekła, co oznacza, że z jej objawami będziemy musieli walczyć całe życie. Nie oznacza to jednak, że pacjent, u którego zdiagnozowano astmę, będzie miał problemy ze złapaniem powietrza przez cały czas – na rynku występują odpowiednie preparaty, najczęściej w formie wziewnej, które pomogą nam zadziałać przeciwzapalnie i rozkurczyć mięśnie gładkie dróg oddechowych.

Do objawów, które najczęściej towarzyszą astmie, można zaliczyć:

• napady uporczywego kaszlu, przy czym najczęściej przy astmie występuje kaszel suchy;
• świszczenie podczas nabierania i wypuszczania powietrza z płuc;
• ucisk w klatce piersiowej;
• płytki oddech;
• skłonności do nawracającego zapalenia oskrzeli [3].

Co powoduje astmę? Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Spośród najczęściej podawanych przyczyn można wyróżnić reakcje alergiczne, wirusowe infekcje dróg oddechowych, palenie tytoniu przez matkę podczas ciąży oraz zanieczyszczenia środowiska naturalnego, które wpływają negatywnie na funkcjonowanie całego naszego układu oddechowego. Szanse na wystąpienia astmy u dziecka zwiększa także atopowe zapalenie skóry u chociażby jednego z rodziców.

Da się natomiast stwierdzić, jakie czynniki mogą wpłynąć na zaostrzenie objawów astmy. Są to:

• dym tytoniowy;
• zanieczyszczone powietrze;
• smog;
• roztocza;
• grzyby;
• pleśń;
• nadmierny wysiłek fizyczny [3].

Jak widać, astma nie jest łatwym przeciwnikiem, potrafi się pojawić znienacka i trudno określić jej przyczynę. Jaki jest więc lekarz od astmy? Zasadniczo może nam pomóc właśnie pulmonolog dziecięcy lub alergolog dziecięcy, ponieważ astma leży w spektrum zainteresowań zarówno jednego, jak i drugiego lekarza specjalisty. Natomiast to, do którego z nich lepiej jest udać się z naszym dzieckiem, pomoże nam rozpoznać lekarz pediatra.

Lekarz rodzinny i pediatra – kiedy udać się do niego w sprawie astmy?

Lekarz pediatra oraz lekarz rodzinny jest specjalistą od różnego rodzaju chorób i schorzeń dziecięcych. Pomaga on w rozpoznaniu problemu i jeśli ten wymaga dodatkowej diagnostyki, lekarz skieruje nas na niezbędne badania do innego specjalisty. Podobnie wygląda sprawa w sytuacji, kiedy podejrzewana jest astma. Lekarz ten  jest w stanie zrobić wstępne rozpoznanie poprzez wywiad z pacjentem, którego pytania zazwyczaj skupiają się na tym, jakie objawy ma dziecko, kiedy się one pojawiły, co je zaostrza i czy dziecko było wstępnie diagnozowane pod kątem występowania astmy.

Na tej podstawie pediatra lub lekarz rodzinny jest w stanie założyć, z jakim rodzajem astmy ma do czynienia i podjąć właściwe kroki w celu jej diagnozy oraz leczenia. W takiej sytuacji pediatra wypisze skierowanie do pulmonologa lub alergologa, którzy pomogą nam i maluchowi ustalić przyczyny pojawienia się astmy. Jeśli przyczyny zostaną zdiagnozowane jako czynniki wywołujące reakcje alergiczne, takie jak pyłki czy roztocza, dalsze leczenie przeprowadzi specjalista w tym zakresie, czyli alergolog. Jeśli jednak przyczyny występowania objawów charakterystycznych dla astmy wiążą się z innymi czynnikami, leczenie może poprowadzić pulmonolog. Niezależnie od czynników odpowiedzialnych za astmę leczenie może być kontynuowane w przychodni lekarza rodzinnego.

Jak widać, odpowiedź na pytanie „astma – jaki lekarz?” nie jest wcale takie prosta, ponieważ specjalistów w tym zakresie jest kilku. Astma u dzieci – lekarz, który pomoże nam zredukować ten problem, powinien przede wszystkim skupić się na poszukiwaniu przyczyny astmy i tego, co zaostrza jej objawy, bo ze względu na przewlekły charakter tej choroby jest to absolutna konieczność, aby nasze dziecko mogło znowu odetchnąć pełnią płuc.